Özge Özdemir
Ekonomik kriz ve geçim zahmeti, evlilikleri ve romantik alakaları de derinden etkiliyor.
Enflasyon kıssaları serisikapsamında konuştuğumuz çok sayıda kişi ekonomik krizle birlikte konut içindeki tansiyonun arttığını, eşiyle olağanda problemleri olmadığı halde geçim kasvetini ağır hissettikleri için eskisinden daha çok arbede ettiklerini anlattı.
Uzmanlara nazaran geçim badiresinin olduğu bir ortamda bağlantıların ekonomik krizden etkilenmemesi mümkün değil.
TÜİK’in gerçekleştirdiği aile yapısı araştırmasının 2021 yılı sonuçlarına nazaran boşanma nedenlerinin başında sorumsuz ve ilgisiz davranışlar geliyor.
Evin ekonomik olarak geçiminin sağlanmaması ise yüzde 10 ile boşanmaların üçüncü nedeni.
Klinik psikolog Ece Oral Albayrak’a nazaran geçim sıkıntısı illa ki boşanmaya yol açacak diye bir şey yok; lakin itimat, yakınlık ve sevgi üzere bağların da yok olması durumunda ayrılığın yaşanması ihtimali artıyor.
Son vakitlerde yükselen bir kavram: Ekonomik aldatma
Ece Oral Albayrak, bu ortalar çok sık karşılaşılan durumlardan birinin “ekonomik aldatma” olduğunu aktarıyor:
“Ekonomik aldatma, eşlerden birinin başkasından büsbütün saklı bir banka hesabının ortaya çıkması ya da eşlerden birinin başkasından büsbütün habersiz borçlanması üzere durumlarda ortaya çıkıyor. Bunlar da ekonomik güvensizliği beraberinde getiriyor.”
O yüzden Albayrak’a nazaran açık ve şeffaf olabilmek çok önemli.
Ancak bu da birbirini daima denetim etmek ya da hesap vermek zorunda bırakmak üzere bir hale dönüşmemeli; zira bu durumda ekonomik şiddet ortaya çıkıyor.
Ekonomik şiddet; maddi güç ve üstünlüğün, bir şiddet aracı olarak başka partneri denetim etmek, denetlemek, küçük düşürmek, aşağılamak, cezalandırmak emeliyle kullanıldığı durumlarda ortaya çıkıyor.
Ailenin ekonomik prensipleri belirlenmeli
Psikolojik danışman Tunç Tataker, ekonomik bozulmanın ruhsal ve bedensel varlığı tehdit eden bir durum olduğunu; bu pürüzü geçmeden alaka problemlerini aşmanın güç olduğunu vurguluyor.
O yüzden ekonomik problemleri çözene kadar münasebet içinde çatışma yaratan ögeleri azaltmayı tavsiye ediyor.
Tataker’e nazaran bir çiftin öncelikle yapması gereken şey ekonomik gerçeklikleri hakkında konuşmak:
“Bir masaya oturursunuz, kağıdınızı kaleminizi alırsınız. Bizim gelirimiz nedir, masrafımız nedir? Bizim ailemizin bağlantımızın ekonomik prensipleri nedir?
“Borç alacak mıyız, borç verecek miyiz? Ailelerden biri ya da bir dostumuz bizden ekonomik yardım talep ettiğinde nasıl reaksiyon vermeliyiz? Bu konuşma, bir çift için gereken yazgı birliği hissini da yaratır, baht birliği duygusu yoksa o çift çift olamaz zati.”
Herkesin para ile ilgili geçmişi ve hissiyatı farklı
Uzmanlara nazaran bir çift maddi durumları ile ilgili konuşurken herkesin parayla bağlantısının ve geçmişinin farklı olduğunu göz önünde bulundurmalı.
Bu yüzden çiftlerin para ile ilgili ne düşündüklerini, ne hissettiklerini ve parayı nasıl harcamak istediklerini açık bir biçimde konuşması gerek.
Klinik psikolog Oral Albayrak, “Eşlerin birbirini tanıması kıymetli. Öncelikler farklı olabilir. Biri konut almak istiyor, otomobil almak istiyor ya da yatırım yapmak istiyor olabilir. Başkası ise, ‘Ben şu anda kazanıyorum ve harcamak istiyorum’ diyebilir.
“Her ikisinin mana bulduğu, kıymetli bulduğu ve önceliklendirdiği şey farklı olabilir. Bunu bilmek her vakit çatışmaların önüne geçmese de çiftleri hazırlıklı kılabilir ve çatışmaları aza indirebilir.”
Çok sayıda analist, çiftlerin maddi bahisler ve mali gelecekleriyle ilgili konuşmasının ortalarındaki bağları güçlendirdiğini söylüyor. Bazılarına nazaran bu romantik bir durum olarak bile görülebilir.
ABD merkezli kamu radyosu NPR’a konuşan mali terapist Amanda Clayman, bu durumu şöyle açıklıyor:
“Kırılgan olabilmek, yakınlığın en kıymetli kesimlerinden biri. Her şey karışık bile olsa, bunu bir arada çözebilmek, bu durumu biriyle paylaşabilmek, işte sihirli bağların kurulduğu yer tam da burası.”