Kurtulmuş, resmi ziyaret kapsamında bulunduğu Kuzey Makedonya’da, Kalkandelen Üniversitesi’ndeki “Yeni Global Sistem Arayışı Konferansı”nda konuştu.
Yaşanılan meselelerin, dünyanın her bölgesini, ülkesini, bütün halkları yakından ilgilendirdiğini belirten Kurtulmuş, problemlere yönelik tahlillerin de global olması gerektiğini vurguladı.
Sorunların derinlikli ve çok taraflı yaklaşımlarla çözülebileceğini söz eden Kurtulmuş, dünyada açlık ve kıtlık meselesinin yaşandığını lisana getirdi.
İnsanların bir bardak pak suya, bir lokmaya muhtaç olduğuna dikkati çeken Kurtulmuş, dünyanın birçok yerinde çeşitli nedenlerle yaşanan kitlesel göç hareketlerinin insanlığı tehdit ettiğini belirtti.
Numan Kurtulmuş, savaşların, tansiyonların, çatışmaların, iç savaşların her ülkeyi ilgilendiren meseleler haline geldiğine dikkati çekti.
Küresel iklim ve etraf krizinin de dünyanın her yerini ilgilendirdiğini anlatan Kurtulmuş, “İklim değişikliğinin artık çabucak her yeri yakından etkilediğini, bunun devasa problemler haline geldiğini biliyoruz.” diye konuştu.
Dünyada diğer problemlerin da olduğunu aktaran Kurtulmuş, yeryüzünde üniversal pahaların büsbütün ortadan kaybolduğunu söyledi.
“KÜRESEL SİSTEMİN KENDİSİ SIKINTILARIN KAYNAĞI HALİNE GELMİŞTİR”
Filistin’de devam eden İsrail’in saldırganlığını, soykırım ve sistematik savaş cürümlerini, yeryüzünde temel insani bedellerin aşınmaya uğramasının göstergesi olarak nitelendiren Kurtulmuş, “İnsan haklarından, insan onurundan, milletlerin egemenliğinden, halkların bağımsızlığı ve özgürlüğünden bahseden memleketler arası öğretinin tamamı iflas etmiş, çöp tenekesine atılmıştır. Artık memleketler arası hukuk çerçevesinde problemleri çözebilecek bir global iradenin olmadığını çok açık bir halde görüyoruz. Global sistem, sorun çözmenin ötesinde bizatihi kendisi sıkıntıların kaynağı haline gelmiştir.” değerlendirmesinde bulundu.
Rusya-Ukrayna savaşının tahliline ait, “Rusya’nın BM Güvenlik Kurulunda veto hakkı varken bu sorunu çözmek nasıl mümkün olabilir?” diye soran Kurtulmuş, “İsrail’in, Filistin topraklarındaki işgalleri, saldırganlığı, artık dünya kamuoyu tarafından büyük bir soykırım olarak görülen insanlık hatalarını ABD veto hakkına sahip BM ülkesiyken nasıl önleyeceksiniz? Bizatihi üniversal pahalar etrafında tesis edildiğini zannettiğimiz milletlerarası sistem, evvel bu pahaların çökmesi, kıymetlerin artık uygulanamaz hale gelmesiyle birlikte külliyen çöküşe, çözülüşe yanlışsız gelmiştir.” tabirini kullandı.
Dünyanın bütün üniversitelerinin bu hususta uğraşarak tahlil üretmek zorunda olduğunu vurgulayan Kurtulmuş, global sistemin yine inşası, hakkaniyetli, adaletli sistem inşası konusunda geniş ve ağır uğraşlar ortaya konulması gerektiğini anlattı.
Diğer bir üniversal gelişmeyi ise çok kutupluluğun hakim olacağı yeni bir periyoda girilmesi olarak tanımlayan Kurtulmuş, Berlin Duvarı’nın yıkılması ve Afganistan’dan ABD’nin apar topar çekilmesiyle yaşananları hatırlattı.
Berlin Duvarı’nın yıkılmasını ve ABD’nin Afganistan’dan ayrıldığı sıradaki uçağın manzarasını sembolik iki manzara olarak nitelendiren Kurtulmuş, şunları kaydetti:
“2022’den sonra, yeni bir dünya tertibinin kurulacağı periyoda girdik. Nasıl, ne biçimde gelişeceğiyle ilgili bugünden birtakım öngörüler yapılmakla birlikte büsbütün kesin bir şey söyleyemeyiz. Kesin olarak söyleyeceğimiz tek şey bundan sonraki devir hiçbir ülkenin, hiçbir bölgenin tek başına yöneteceği bir dünya sistemi olmayacaktır. Çok kutupluluğun, çok merkezliliğin karar sürdüğü dünyanın çabucak her yerinde bu çok kutuplu ve çok merkezli siyasal gelişmelerin tesirinin olduğu bir periyoda giriyoruz.
Hiç elbet Balkan coğrafyası da bu çok merkezli, kutuplu yeni dünyanın gelişmesinden gereğince hissesini alacak ve bu devrin getirdiği kurallara nazaran yeni siyasal, kültürel, ekonomik kurallarla karşı karşıya kalacaktır. Balkan halkları olarak da çok kutuplu yeni devrin kurallarına hazırlıklı olmamız, bununla ilgili hem ülkelerimizde ulusal olarak kendi birikimimizi gözden geçirmemiz hem de çok kutuplu sistemin inşasına sunacağımız katkıları gözden geçirmemiz gerekir. Bu manada çok kutupluluk yeni bir istikrar arayışının ortaya çıktığı bir periyodun işaretidir.”