İstanbul Zeytinburnu’nda yer alan tarihi Kazlıçeşme Dokuma Fabrikası, öteki ismiyle Yedikule Pamuk İpliği Fabrikası yıkılmanın eşiğinde. 1800’lü yılların sonunda açılan ve 1970’li yılların sonuna kadar faaliyet gösteren fabrika korunmadığı için yıkılmış birkaç duvardan ibaret durumda. Tarihi fabrikanın son halini anlatan Arkeolog Ömer Faruk Yavaşçay, bina muhafazaya alınmadığı takdirde Türkiye’nin değerli bir bedelinin daha yok olacağını söyledi.
‘Bütçe ayırmıyorlar’
BirGün’den Umut Serdaroğlu’nun haberine nazaran, fabrika’nın İkinci Abdülhamit tarafında yapıldığını söyleyen Ömer Faruk Yavaşçay, “Fabrikanın üretimi 1890 yılında aslen İzmirli olan İngiliz ve Fransız iki aile tarafından gerçekleşti. Fabrika, hazırlık işlerinin akabinde 1890 yılında imalata başlıyor. Fabrikada 1970’li yılların sonuna kadar yılda 200 bin paket kadar iplik üretiliyor. Lakin kapatılmasının akabinde fabrika ortada kalıyor. Vakit içinde fabrika çevresel tesirler nedeniyle de yavaş yavaş yıkılmaya başlıyor. Şu an fabrika yalnızca baca ve birkaç duvardan ibaret” dedi.
Bu tıp tarihi yapıların korunmasında ülkede belli zorluklar yaşandığını lisana getiren Arkeolog Yavaşçay şöyle devam etti:
“Bazı tarihi yapılar mal sahibinde olduğu için meşakkatler çıkabiliyor. Hem satmayıp hem de oranın dokunulmasına müsaade vermeyebiliyorlar. Birebir vakitte Kültür ve Turizm Bakanlığı’na ayrılan bütçenin de öbür bakanlıklara nazaran çok az alması bu cins yapıların yok olmasına neden olabiliyor. Türkiye’de restore edilmesi gereken yüzlerce hatta binlerce yapı var lakin bunların onarımlarını sağlayacak ya da bu yapıları satın alabilecek bir bütçe yok.”
Restorasyan sorunu
Bazı tarihi yapıtların de yanlış onarım nedeniyle tarihi dokusunu kaybettiğinin vurgulayan Yavaşçay, “Bazı firmalar onarım yaparken büsbütün eski haline çevirmeye çalışıyorlar. Bu çok yanlış zira eser yıllar içinde değişim geçiriyor ve bu yüzden birinci günkü haline getirilemez. Yıllar içinde değişen halinin korunması lazım. Renk tonu ellenmemesi lazım, şayet ellenirse yine yapılmış bir binadan farkı kalmaz. Örneğin İstanbul’daki surlarda onarım sürecinde daha fazla yıkımın önüne geçilmesi lazım öncelikle. Akabinde hangi taşlar kullanıldıysa yeniden onlar kullanılmalı. Fakat bazen fiyatı yüksek olduğu için farklı taşlar kullanılabiliyor” dedi.